Yem bitkisi olarak da kullanılan arı otu tek yıllık bir bitkidir.
Dünyada 13 türü bulunmaktadır. Bunlardan yalnızca 4 türü bal
arıları için değerlidir. 60–100 cm. kadar boylanmaktadır. Çiçeklenmesi
ekim zamanına göre değişmekle birlikte Mart-Mayıs aylarında
olmaktadır. 4–7 hafta çiçekli kalabilmektedir. Dekara nektar verimi
8–14 kg. arasındadır.
Kırmızı Üçgül (Trifolium pratense)
Baklagiller familyasına ait birçok bitki türü ülkemizde doğal olarak
çok geniş alanlarda yapılmaktadır. Bu familyaya ait ballı bitkilerin
sayısı, diğer familyalara göre daha fazladır. Ülkemizde yaygın olarak
yetişmekte olan kırmızı üçgülün çiçeklenme dönemi, yetiştiği
bölgenin iklim koşullarına göre farklılık gösterir. Çiçeklenme dönemi,
ılıman iklimin hüküm sürdüğü bölgelerde Nisan ayında başlar
ve Eylül ayına kadar sürer. Kırmızı üçgül balının çok güzel bir tadı ve
kokusu vardır. Çok açık sarı renktedir. Kristalleşmesi çabuktur. Bir
dönüm kırmızı üçgül ekili tarladan 10 kg bal alınabilir.
Ayçiçeği (Heliantus annus)
Ülkemizde geniş alanlarda ekimi yapılan önemli bir tarım
bitkisidir. Trakya bölgesinde yoğun olarak yetiştirilir. Arı, ayçiçeğinin
nektarını alırken bu bitkinin tozlaşmasına katkıda bulunarak
döllenmesini sağlar ve böylelikle ürün ve kalite artışına neden olur.
Ayçiçeğinin çiçeklenme dönemi Temmuz ayıdır. Ayçiçeği balı kovandan
yeni alındığında altın sarısı rengindedir. Kendine özgü bir
tadı vardır. Ayçiçeği balı çok çabuk kristalleşir. Kristalleştiği zaman
mum gibi görünür. Bir dönüm ayçiçeği ekili tarladan 5 kg bal eldeedilebilir.
Bir önceki sayımızda arıcılık için değerli nektar
kaynağı olan ve iyi kalite bal yapan bitkileri; ağaçlar
ve çalılar, kültür bitkileri, doğada kendiliğinden yetişen
bitkiler olmak üzere üç gruba ayırdığımızı belirtmiş
ve ağaçlar ve çalılar grubunda bulunan bitkilerin
özelliklerine değinmiştik.
Bu sayımızda da kültür bitkileri grubunda bulunan
bazı bitkilerin çiçeklenme veya salgı zamanı,
yayılış alanı ve bal özelliklerine yer verilecektir. Bu
gruba baklagil yem bitkileri ile endüstri bitkileri girmektedir.
Beyaz Üçgül (Trifolium repens)
Ülkemizde hayvan yemi olarak geniş alanlarda ekimi yapılan
beyaz üçgül, aynı zamanda arılar için önemli bir nektar kaynağıdır.
Mart ayından Eylül ayına kadar çiçekli kalabilen beyaz üçgülün
balı, kovandan yeni alındığı zaman renksiz veya çok açık sarıdır.
Kovandan alındıktan çok kısa bir süre sonra şekerlenir. Beyaz
üçgül balının güzel bir tadı vardır ve oldukça yumuşaktır. Bir dönüm
beyaz üçgül ekili tarladan 10 kg bal alınabilir.
Korunga (Onobbrychis)
Yazın aşağıdan yukarıya pembe çiçekler açar ve arılar bütün
gün boyunca çiçekleri dolaşırlar. Korunga çok iyi verimli bir
ballı bitkidir. Doğu Anadolu’da Ağrı, Ardahan, Kars, Erzurum; Orta
dekar korunga 9–40 kg’ a kadar mükemmel bal verir. Balı berrak
ve lezzetlidir. Korunga ekilmelerinin ikinci senesi çiçek açar. Mayıs
sonu Haziran başında çiçek açan korunga bu dönemde arılara bol
miktarda balözü sağlar.
Yonca (Medicago sativa)
Bu bitkinin değişik türleri ülkemizde doğal olarak yetişmekte
olup bir kaçı da kültüre alınarak hayvan yemi olarak kullanılmaktadır.
Yonca, çok yıllık bir bitkidir. Menekşe moru renginde
çiçekleri vardır. Yüksekliği 250–2000 metre olan taşlık yamaçlarda,
çayırlarda ve step alanlarda rastlanır. Çiçeklenme dönemi
Mayıs’ta başlayıp Eylül’e kadar devam eder. Zonguldak, Gümüşhane,
Erzurum, Kars, Nevşehir, Sivas, Erzincan, Muş, Ağrı ve
Gaziantep’te doğal olarak bulunur. Yonca balı, yeni hasat edildiğinde
açık sarı renktedir ve çabucak kristalleşir. Kristalleşen yonca
balı katı ve krem rengi bir görünüm kazanır. Balının çok güzel bir
aroması ve kendine özgü bir tadı vardır. Bir hektar yoncadan 400
kg dan fazla bal alınır. Nektarının bol olması ve kaliteli bal vermesi
nedeniyle yonca önemli ballı bitkiler arasında yer almaktadır.
Pamuk (Gossypium spp)
Bu genusun üç türü ve bu türlerin çeşitli varyeteleri ülkemizde
kültüre alınmıştır. Bitki çok yıllıktır. Boyu 30-l00 cm. arasında
değişir. Çiçeklenme dönemi Temmuz-Ağustos ayları arasındadır.
Çiçekleri beyaz renktedir. Hem floral hem de extrafloral nektar
içeren ender bitkilerden birisidir. Arı pamuğun hem çiçeklerinden
salgılanan nektarı hem de bitkinin diğer organlarında bulunan
salgı nektarı kovana taşır. Ayrıca pamuğun poleni de arı tarafından
toplanarak kovana taşınır. Pamuk poleni beyaz renktedir.
Pamuk ekili alana getirilen arı döllemeyi de sağladığından ürün
artışına neden olur. Böyle bir alanda % 40 ürün artışı gözlenmiştir.
Pamuk balı açık sarı renklidir. Özel bir tadı ve kokusu vardır. Bu bal
çok çabuk kristalleşir. Kristalleştiği zaman balın rengi beyaz olur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder