bir etki gösteren bir reaksiyonda kontrol edici olarak rol oynayan, bu etkileri ortadan
kaldıran, zararlı etkiyi azaltan veya dönüştürerek yok eden etkilerin hepsine biyolojik
etkinlik, biyolojik açıdan etkin maddelere de biyolojik aktif maddeler veya biyoaktif
maddeler denir. Doğada birçok biyoaktif özellik gösteren bileşik mevcuttur. Bu
bileşiklerin büyük çoğunluğu bitkiler tarafından metabolizma ürünü olarak
sentezlenmektedir. Bitkilerdeki hastalıkları tedavi edici özellik taşıyan etken maddeler
bitkilerin, çiçek, yaprak, tohum, meyve, kök, gövde, kabuk gibi bölümlerine bulunabilir.
Arıların insanlığa hediyesi olan bal, polen ve propolis bitki kaynaklı üretilen biyoaktif
özellikleri yüksek gıdalardır. Balın bileşimi çeşitlilik göstermekle birlikte tipik bir bal
ortalama % 20 nem, % 76 şeker, % 0.18 kül, % 1 toplam polifenol, protein gibi
bileşenlerin yanı sıra koruyucu olarak -tokoferol, askorbik asit, flavonoidler ve diğer
fenolikler, glukoz oksidaz, katalaz ve peroksidaz gibi enzimleri içerir. [1] Bal besin
değerinin yanı sıra alternatif tıpta da kullanılmaktadır. [2, 3] Polen bitkinin erkek
gametini dişi gamete taşıyan bir yapı olup bir canlının büyüyüp gelişebilmesi için
günlük alınması gereken aminoasitleri, vitaminleri ve mineral maddeleri yeterli
miktarlarda ve denge içinde bulunduran bir besin maddesidir. Yapısında bulunan
fenolik asitler ve flavonoidlerin potansiyel antioksidan olarak, superokside anyonları ve
lipid peroksid radikallerini temizledikleri ve serbest radikaller ile ilişkili olaylarda
hidrojenasyon veya kompleks yapılar oluşturarak okside edici ajanları stabilize
edebildikleri gösterilmiştir. [4, 5, 6] Propolis ise arıların bitkilerden topladığı reçinemsi
madde olup kovanın savunmasında, dezenfeksiyonunda ve yalıtımında önemli rol
almaktadır. Antioksidan [7] antibakteriyal antiviral ve antitümoral gibi pek çok
özelliğinden dolayı kullanılmaktadır. [8,9] Arı ürünlerinin bu gibi biyoaktif
özelliklerinden dolayı oldukça değerli gıdalar olmasına karşın yeterli değeri alması
ancak onlarla ilgili bilimsel çalışmaların artması ve tüketicilerin bu gıdaları öğünsel
tüketime taşımaları ile sağlanacaktır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder