Yapay tohumlama amacıyla erkek arı toplama

Yapay tohumlamada kullanılacak erkek arıların
cinsel olgunluk yasına gelmis olmaları önemlidir.
Erkek arı cinsel olgunluk yasına 12–14 günde erisir.
Yapay tohumlamada yararlanılacak erkek arılar 12–
20 günlük yasta olmalıdır. Genç erkek arılar (8–10
günlük) ince sulu açık beyaz renkte semen üretir ve
bu semen çogunlukla mukoz sıvısı ile karısır. Oysa
12 günlük ve daha yukarı yasta olan erkek arıların
ürettikleri semen krem rengindedir ve kar beyazı
renkte olan mukozdan kolayca fark edilir. Dört
haftalık veya daha yukarı yasta erkek arı kullanımı

ise uygun degildir. Bu erkek arılar kullanıldıgında
daha az sperm spermatekada depolanır ve ana arı
yumurta kanalında kalıntıya sebep olur ve bu da
ana arının hastalanmasına sebep olur (Mackensen
ve Nye, 1966; Kaftanoglu, 1987; Cobey, 2007). Bu
sekilde tohumlanan ana arılar genellikle
yumurtlamadan ölürler. Hastalıkların çogu
kafeslenmis ana ve erkek arıların kullanımından
kaynaklanır.
Ayrıca, arılık içerisinde araziden dönen erkek
arılardan da yararlanmak mümkündür. Bu yöntemle
erkek arılardan yararlanmak kapalı populasyon
ıslahında mümkün olmaktadır. Yoksa hat veya
ırklar arası melezlemeler gibi ıslah çalısmalarında
veya kontrollü yetistiricilikte bu durum söz konusu
degildir çünkü istenmeyen genetik karısma
olabilecektir. Semen toplamak için cinsel olgunluga
gelen erkek arılar küçük bir kafese alınır ve
laboratuvara getirilir. Kafes, erkek arıları içerisinden
almak için elin kolayca girebilecegi büyüklük ve
yapıda olmalıdır. Örnegin kullanılan bir kafes
30x28x23 cm ölçülerindedir. Kafesin yan
yüzeylerine sinek teli çakılır ve ön tarafı bir bez ile
örtülür. Böyle bir kafese her defasında yaklasık 30–
35 erkek arı alınır. Henüz ergin hale gelmis erkek
arıların genellikle kıl örtüleri daha fazla,
abdomenleri daha genis, cornuaları turuncu renkte
ve abdomenleri daha yumusaktır. Yaslı erkek
arıların ise kıl örtüleri azalır ve kanatları çogunlukla
yıpranmıstır (Page ve ark., 1982).
Sonuç olarak verimi yüksek ve hastalıklara
dayanıklı arı genotiplerinin üretimi ülkemiz arıcılıgı
için büyük önem tasımakta ve bir anlamda da
zorunlu hale gelmistir. Aksi takdirde ülkenin zengin
flora kaynakları ıslah edilmemis ham genetik
kaynak niteligindeki kolonilerin yetistiricilikte
kullanılması ile israf edilmektedir. Bu amaçla üretim
materyali ana arı yetistiriciligi yapan isletmeler
erkek arı üretimini ihmal etmemeli ve üretecekleri
erkek arıları da özellikleri bilinen kolonilerden
seçmeye özen göstermelidirler.