TÜRKİYE BAL PAZARLAMA SİSTEMİNİN ETKİNLİĞİ: PAZARLAMA MARJI YAKLAŞIMI

Türkiye'de arıcılık tahmini 150 bin tarımsal işletmede 4 milyonu aşkın koloni ile
yapılmakta, 70 bin ton bal, 3-4 bin ton balmumu, kayıtlara giremeyecek kadar az
miktarlarda arı sütü, polen ve propolis üretilmektedir. Arı ürünlerinin yurt içi fiyatlarının,
üretim yetersizliği, örgütsüz pazarlama, tüketici talebi gibi etkilerle istikrarsız ancak
yüksek olması özellikle dışsatıma yönelmede isteksizliği doğurmaktadır. Arıcılıkta

yeterli eğitim programlarının olmayışı, uzman yetiştirilmemiş olması, damızlıkçı
işletmelerin yokluğu ya da yetersizliği gibi temel altyapı noksanlıkları hem ayrılan
kaynakların verimsiz kalmasına hem de harcanan emeklerin beklenen düzeyde katkı
sağlamamasına neden olmaktadır. Bu çalışma kapsamında bal pazarlama sistemi;
pazarlama kanalları ve fiyat açısından incelenmektedir. Öncelikle, üretici ve tüketici
fiyatlarındaki gelişmeler 2003:01 – 2010:10 dönemi için zaman serisi metotları
kullanılarak analiz edilmektedir. Daha sonra ise bal üretimi pazarlama kanalları
tanımlanarak her bir düzeydeki satış fiyatı ortaya konulmaktadır. Böylece, her bir
dağıtım (pazarlama) kanalı için birim marjı ve yüzde marj hesaplanılmaktadır. Bal arz
zincirindeki (üreticiden tüketiciye) marj, pazarlama sistemi içerisinde en etkili grubun
belirlenmesine yardımcı olacaktır. Bu sonuç, arz zincirinde üreticinin daha fazla kar
etmesini sağlayıcı önlemlerin alınmasına katkı sağlayacaktır.