Arıların farklı kaynaklardan yararlanarak elde ettikleri
bal dünyanın birçok bölgesinde üretilebilen ortak bir besin
maddesidir. Arıcılık ürünleri içerisinde de önemli bir üretim ve
girdi kaynağı olan bal, üreticilerin temel geçim kaynağını oluşturmaktadır.
Türkiye’nin gerek coğrafik yapısı ve mevsimsel
koşulları gerekse bitki örtüsü hem yayla balını üretmeye hem
de salgı balı olarak bilinen çam balının üretimine olanak sağlamaktadır.
Türkiye’nin hemen her bölgesinde üretilen ve ana maddesini
nektarın oluşturduğu ballar yayla balı veya çiçek balı
olarak tanımlanmaktadır. Özellikle Ege bölgesi sahil şeridinin
ormanlık alanlarında bulunan ve bazı böceklerin sindirim sonrası
salgıları ile elde edilen ballar çam balı veya salgı balı olarak
İnsan sağlığı ve beslenmesinde büyük öneme sahip
olan bal, bitkilerin çiçeklerinde bulunan nektarların veya bitkilerin
canlı kısımlarından yararlanarak bazı böceklerin (Marchalina
helenica) salgıladığı maddelerin balarıları (Apis mellifera L.)
tarafından toplanması, vücutlarında bileşimlerinin değiştirilip
petek gözlerine depo edilmesi ve buralarda olgunlaşması sonucunda
meydana gelen tatlı bir ürün olarak tanımlanmaktadır
(Anonim, 1990; Anonim, 2000).
Dünyada sadece Türkiye ve Yunanistan’da üretilebilen
çam balında, çam pamuklu biti (Marchalina hellenica veya Monophlebus
hellecinus) olarak adlandırılan böceğe ihtiyaç duyulmaktadır.
Çam balını arılar yayla balında olduğu gibi doğrudan
çiçekten değil, aracı böceğin salgısı kullanılarak elde
edilmektedir. Dünyadaki çam balı üretiminin %90’ı Türkiye’de
yapılmaktadır (Tolon, 1999; Öztürk ve Şahin, 2008). Kalitesi,
aroması ve içerdiği besin maddeleriyle Türkiye’de üretilen çam
balının büyük bir kısmı Avrupa birliği ülkelerine ihraç edilmektedir.
Türkiye ihraç edilen çam balından yıllık yaklaşık 9-12 milyon
dolar arasında gelir sağlamaktadır.
Çam pamuklu bitinin Temmuz ve Ekim ayları arasında
salgıladığı bu sıvı bal arıları tarafından toplanarak çam balına
dönüştürülmektedir. Bu böcek sadece Kızılçam, Karaçam ve
Halep çamında yaşamaktadır (Tolon, 1999; Yücel, 2008). Çam
pamuklu biti Türkiye’de, Muğla, Aydın, İzmir, Balıkesir, Çanakkale,
Antalya illerinin Ege sahil şeridi boyunca, iç bölgelerin
ılıman kısımlarına çok az girecek şekilde (Denizli
ili ve Menderes ovasında) yaşamaktadır. Çalışmada
yetiştirici açısından büyük öneme sahip olan
ve kaynağına göre iki sınıfa ayrılan balların çeşitli
özellikleri elle alınarak incelenmiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder