ırk içerisindeki koloniler arasında büyük bir
varyasyon bulunmaktadır. Yani çeşitli arı ırk
ve hatlarında pek çok morfolojik, fizyolojik
ve davranış farklılıkları görmek mümkündür.
Bu nedenle arı ıslahı çalışmaları sonucunda
kısa sürede genetik ilerleme sağlanabilmekte
ve kolonilerin verimleri arttırılabilmektedir.
Genetik ilerleme ise büyük ölçüde ebeveynlerin
seçimine bağlıdır. Ana arı yetiştirilecek
koloniler ile bu ana arılarla çiftleşecek erkek
arıların yetişeceği kolonilerin kontrollü olarak
çiftleştirilmeleri seleksiyon etkinliğini arttıracak
ve genetik ilerlemeyi sağlayacaktır.
Arılarda doğal çiftleşme, çiftleşme
uçuşuna çıkan ana arıların havada ortalama
8-10 erkek arı ile çiftleşmesi suretiyle
olmaktadır. Çiftleşme açık havada olduğu için
ana arı ile çiftleşen erkek arılar denetim altına
alınamamaktadır. Bal arısı ıslahında ana arıların
seçimi ne kadar isabetli olursa olsun, ana
arılarla çiftleşecek erkek arılar denetlenemediği
sürece amaca ulaşılamamaktadır. Çiftleşmeleri
denetlemek ya izole çiftleşme bölgeleri
oluşturarak ya da yapay tohumlama tekniği
ile mümkündür. Ana arılar erkek arı kaynağı
koloniler dışında diğer kolonilerin girişine izin
verilmeyen 10 km çapındaki izole bölgelerde
erkek arılar ile çiftleştirilmektedirler. İzole
bölgeler genellikle adalar ve yüksek dağ
vadilerinde oluşturulmaktadır. Ne var ki doğal
koşullar altında yaşayan yabani kolonileri
izole bölgelerden uzaklaştırmak olanaksızdır
ve tam izolasyonun sağlanması çoğu zaman
çok güçtür. Diğer yandan izole bölgelerdeki
serbest çiftleşmelerde erkek arıları birey olarak
bilmek ve seçilmiş erkek arılarla ana arıların
çiftleşmesini sağlamak olası değildir.
Denetimli çiftleştirme uygulayan ve
genetik ıslah çalışması yapılan yerlerde yapay
tohumlama güvenilir ve sağlıklı tek yöntemdir.
Böylece ana arının bıraktığı yumurtalardan
meydana gelen koloninin genotipi tam olarak
bilinebilmektedir. Bal arılarının yapay yoldan
tohumlanmasında temel işlem, öteki hayvan
türlerinde olduğu gibi, erkek bireyden özel araçgereç
ve yöntemlerle alınan spermanın, niteliği
belirlendikten sonra ana arının üreme organına
yine özel araç-gereç yardımıyla taşınmasıd
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder