aracı olarak görülüyor olsalar da bal arısı kolonileri
için önemli bireylerdir (Laidlaw, 1979). Koloni
verimliliginde genetik potansiyel yönünden ana
arının etkisi kadar baba tarafını olusturan erkek arı
da önemli etkiye sahiptir (Ruttner, 1972; Rhodes,
2002). Hatta erkek arılar kromozom yapıları geregi
haploid canlılar oldukları için koloni bireylerinin
davranıslarında daha önemli etkiye sahiptirler. Bu
nedenle verimli koloniler yetistirilmek istendiginde
ana ve erkek arıya aynı düzeyde sans verilmelidir.
Aksi takdirde Türkiye’de ana arı yetistiriciliginde
uygulandıgı gibi tek tarafa (ana arıya) sans tanınır
ve damızlık kolonisi (ana arı anası) ona göre seçilir
ise verimli materyal üretiminde önemli bir eksiklik
meydana gelir (Rothenbuhler ve Kulincevic, 1979;
Güler, 2006). Çünkü koloninin olusacak olan isçi arı
döllerinin sahip oldukları fizyolojik, morfolojik ve
davranıssal tüm özellikleri ana ve baba tarafını
olusturan koloni ana arılarının genetik
potansiyellerine göre sekillenir (Cobey, 1983;
Rinderer, 1986; Ruttner, 1988; Rhodes, 1999;
Keryn ve ark., 2002).
Erkek arının koloni verimliligindeki bir diger önemli
etkisi ise ana arı kalitesinin ölçüsü olan döllenmis
yumurta yumurtlamasıyla olan dogrudan iliskiye
dayanır (Kaftanoglu ve ark., 1992). Yeterli sayıda
ve kaliteli erkek arı ile çiftlesemeyen ana arıların
yeterli sperm depolayamadıklarından ekonomik
kullanım süreleri daha kısa olur (Genç, 1990).
Çünkü bir ana arı bir arıcılık sezonunda yaklasık 2
milyon sperm tüketir. Ana arı 3 milyon sperm
depolamıs ise ikinci sezonu çıkarma sansı azdır
(Woyke, 1967). Bu tip ana arılar ekonomik
olmadıkları gibi bazen bir arıcılık sezonunu bile
çıkaramazlar ve koloni ana arıyı yenilemek zorunda
kalır (Woyke ve Jasinski, 1978). Bu da ana arının
üretim sezonu içerisinde isi yarım bırakması
anlamına gelir. Ayrıca, yetersiz ana arılı koloniler
yeterli isçi arı kadrosuna sahip olamadıklarından
verimli olamazlar (Rhodes, 2002; Cobey, 2007).
Ülkemizde ana arı konusunda yasanan sorunlardan
biri bu olabilir. Bundan dolayı ana arı yetistiriciligi
yapan isletmeler öncelikli olarak erkek arı
yetistiriciligine önem vermelidirler (Güler, 2006).
Bazı arıcılar erkek arı üretimini pahalı, erkek arıları
ise koloni balını tüketen ve is yapmayan gereksiz
bireyler olarak görürler. Yapılan bazı çalısmalar
erkek arı üretiminin koloninin verimi üzerine
olumsuz etkisinin fazla olmadıgını göstermektedir
(örn: Cobey, 1983). Ancak erkek arı gözlü petek
bulundurulan kolonilerin digerlerine göre bal
verimlerinin önemli düzeyde daha düsük oldugu
belirlenmistir (Seeley, 2002). Bir arıcılık isletmesi
ana arıyı dısarıdan ticari yolla temin edip kullanıyor
ise bu isletmede erkek arı yetistiriciliginin çok
önemli bir anlamı yoktur. Ancak isletme kendi ana
arısını kendisi yetistiriyor veya arılıktaki kolonilerin
dogal olarak kendi kendilerine ana arı
yenilemelerine izin veriliyor ise bu isletmede erkek
arıların önemi büyüktür.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder