kayıpların nedeni olarak bir çok etken önerilse de çoğu araştırmacılar bir kaç etkenin
sorumlu olduğu konusunda fikir birliği içindedir. Koloni kayıplarının son yıllardaki en
önemli etkenleri arasında Varroa ve taşıdığı virüsler gösterilmektedir. Varroa paraziti
arı kolonilerini zayıflatarak zaten diğer hastalıklar için davetiye çıkarmaktadır. Bu
yüzden arı kolonilerini en çok tehdit eden etken varroa paraziti olmaktadır. Diğer
taraftan varroa bal arılarına çok iyi adapte olduğundan kullanılan ilaçlar yeterince etkili
olmamakta veya varroa paraziti kısa zamanda ilaçlara direnç kazanmaktadır. Etkili
ilaçların aynı zamanda bal ve diğer arı ürünlerinde hem insan ve hem de arı sağlığını
tehdit eden kalıntı sorunlarını bırakması, bu sorununun göründüğünden çok daha fazla
olumsuz etkileri olduğunu ortaya çıkarmaktadır.
Bu bakımdan varroa parazitine karşı dirençli arı hatlarının geliştirilmesi durumunda
genelde arı hastalıkları konusunda önemli bir gelişme sağlanacağı düşünülmektedir.
24
Ülkemiz arı genetik varyasyonu açısından hala önemli derecede zenginlik göstermesi
nedeni ile varroa parazitine karşı dirençli hatların geliştirilmesi sözkonusu olabilir.
Özellikle Anadolu bal arısı çok farklı iklim koşullarına yüksek derecede adaptasyon
kabiliyeti ile önemli bir potansiyel olarak görülmektedir. Bu arı ırkı dünyanın en
dayanıklı arı ırkları arasında ilk sıralarda gelmektedir. Bu konudaki çalışmalara ağırlık
verilip direnç çalışmalarında ülkemizin bu avantajı iyi kullanılarak çözümler üretilmesi
mümkündür.
Son yıllarda oldukça popüler olan ve hijyenik kolonilerin tespit edilebildiği sıvı nitrojen
yöntemi ile pupaların dondurulup bu alanı 24 saat içinde hızla temizleyen kolonilerin
hijyenik ve varroa’ya dirençli olarak belirlenmesi oldukça hızlı ve pratik bir uygulama
olarak görülmektedir. Fakat tarafımızdan ve başka araştırmacılar tarafından son
yıllarda yapılan çalışma sonuçlarına göre sıvı nitrojen ile kapalı göz pupaların
dondurulması yöntemi ile hijyenik olarak belirlenen kolonilerin varroa parazitine
dirençli oldukları belirlenememiştir. Çünkü bu yönteme göre seçilen hijyenik arı
kolonileri çok sayıda varroa ile ölmüştür. Bu yüzden arılarda direnç ve hijyenik
davranışı belirleyebilecek yeni yöntemler üzerinde çalışılmaktadır. Aynı zamanda
sondan başa doğru gidilerek dirençli arı kolonileri olarak seçilen damızlık kolonilerden
yapay tohumlama yöntemi ile yeni nesil dirençli olabilecek arı hatları seçilmektedir.
Devam etmekte olan çalışmalarda (TAGEM ve Ada Projesi) varroa paraziti yıllara ve
iklim koşullarına göre varyasyon gösterse de bazı kolonilerde varroa sayıları düşük
olarak kaydedilmektedir. Bu sonuçlar direnç mekanizmasının belirlenmesi durumunda
ekolojik arıcılığın sağlıklı bir şekilde uygulanmasında önemli bir adım olarak
düşünülmektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder